Profilaktyka w stomatologii odgrywa ogromną rolę w zapobieganiu próchnicy, chorobom przyzębia oraz innym chorobom zębów i jamy ustnej.
Właściwa higiena pozwala na eliminację przykrego zapachu z ust, zmniejsza przebarwienia (od papierosów, kawy, herbaty) i zapewnia uczucie świeżości.
Stosowanie się do jej zasad pozwala na zachowanie własnego zdrowego uzębienia, a tym samym pięknego uśmiechu do późnej starości.
Systematyczne zabiegi profilaktyczne wykonywane w gabinecie stomatologicznym to tylko połowa sukcesu.
Aby leczenie było skuteczne, pacjent musi również dokładnie i systematycznie wykonywać zabiegi higieniczne w domu.
Profilaktyka profesjonalna dostępna w gabinecie stomatologicznym:
- Przegląd stanu jamy ustnej wykonywany przynajmniej raz w roku umożliwi zdiagnozowanie patologicznych zmian w obrębie uzębienia, dziąseł i błony śluzowej oraz ocenę higieny jamy ustnej.
- Skaling, czyli usuwanie kamienia nazębnego, naddziąsłowego i poddziąsłowego. Kamień nazębny tworzy się ze związków mineralnych zawartych w ślinie. Kamień zawiera liczne bakterie odpowiedzialne między innymi za przykry zapach z ust, a zła higiena znacznie przyśpiesza jego odkładanie. Systematyczne przeprowadzanie skalingu przeciwdziała paradontozie. Każdy zabieg profesjonalnego oczyszczania zębów kończony jest polerowaniem wszystkich czyszczonych powierzchni. Zapobiega to ponownemu odkładaniu się płytki nazębnej.
- Piaskowanie, czyli zabieg usunięcia miękkiego osadu i przebarwień. Częstotliwość wykonania zabiegu zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta. Piaskowanie jest często uzupełnieniem skalingu, ponieważ bardzo dobrze czyści przestrzenie międzyzębowe.
- Fluoryzacja zębów, czyli powlekanie zębów warstwą preparatu o wysokiej zawartości fluoru (lakier, żel, pianka). Zabieg wykonywany jest zarówno u dzieci (zęby mleczne i stałe),jak i u dorosłych.
- Lakierowanie wzmacnia zęby i sprawia, że są odporniejsze na próchnicę. Stosowane jest głównie w profilaktyce próchnicy oraz przy nadwrażliwości zębów. Częstotliwość zabiegu uzależniona jest od indywidualnej skłonności do próchnicy. Rutynowo lakierowanie powinno się przeprowadzać dwa razy w roku, po każdorazowym zabiegu usuwania kamienia nazębnego i piaskowaniu.
- Lakowanie, czyli uszczelnianie bruzd i zagłębień w zębach stałych specjalnym lakiem. Bruzdy i szczeliny ze względu na swoją niekorzystną budowę są miejscami, które trudno jest wyczyścić z resztek pokarmu przy pomocy szczoteczki do zębów. Niewłaściwe oczyszczanie ułatwia rozwój bakterii i sprzyja powstawaniu próchnicy. Zabieg uszczelniania skierowany jest głównie do dzieci.
Profilaktyka domowa:
- Codzienna, staranna, systematyczna higiena jamy ustnej (zębów, dziąseł, języka). Powinno się myć zęby pastą z fluorem po każdym posiłku lub minimum 2 razy dziennie przez 2-3 minuty. Uzupełnieniem szczotkowania powinno być płukanie jamy ustnej oraz nitkowanie przestrzeni międzyzębowych. Rodzaj szczotki i pasty, dodatkowe środki czyszczące oraz technika szczotkowania powinny być odpowiednio dobrane wspólnie z lekarzem na wizycie kontrolnej zależnie od potrzeb pacjenta.
- Nie należy zapominać o higienie uzupełnień protetycznych. Ruchoma proteza powinna być czyszczona z użyciem miękkiej szczotki i łagodnej pasty o zmniejszonej ścieralności przynajmniej dwa razy dziennie, a po każdym posiłku płukana pod strumieniem bieżącej, letniej wody. Dodatkowo raz w tygodniu powinno się stosować środki dezynfekcyjne w postaci tabletek lub proszków dostępnych w aptekach.
- Racjonalna dieta ograniczająca spożywanie słodyczy i słodkich napojów. Mniejsze niebezpieczeństwo stanowi nawet większa ilość słodyczy spożyta jednorazowo, niż ta sama ilość spożywana często, szczególnie między posiłkami. W jadłospisie powinny przeważać pokarmy twarde, ziarniste, a nawet włókniste (surowe owoce, warzywa, orzechy, twarde sery), które mają naturalną skłonność do oczyszczania powierzchni zębów z osadów miękkich.
- Żucie gumy zawierającej ksylitol, sorbitol lub fluorek przez 20 minut po posiłku powoduje zwiększenie wydzielania śliny i jest skutecznym sposobem zapobiegania próchnicy.
Podsumowując, można stwierdzić, że na sukces działań profilaktycznych składa się ścisła współpraca lekarza i pacjenta.